یکی از محاسبات حسابداری که همیشه حسابداران با آن مواجه هستند موضوع محاسبه مالیات حقوق و دستمزد کارکنان شرکت است. این موضوع اهمیت زیاد و محاسبه درست آن مسئولیت بزرگی است که بر عهده حسابداران قرار گرفته است. در این مقاله قصد داریم اطلاعات جامعی درباره مفهومِ مالیات حقوق و دستمزد و نحوه محاسبه آن به شما ارائه دهیم.
مالیات حقوق چه نوع مالیاتی است و به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
مالیات حقوق را در دسته‌بندی مالیات‌های تکلیفی و مستقیم قرار می‌دهند؛ تکلیفی از آن جهت است که کارفرمایان وظیفه محاسبه میزان مالیاتِ کارکنان و پرداخت آن را بر عهده دارند و مستقیم به دلیل آنکه، این مالیات از آن‌جایی که به طور مستقیم از درآمد افراد حقیقی به دست می‌آید، جزء گروه مالیات‌های مستقیم است. بر اساس ماده ۸۲ قانونِ مالیات‌های مستقیم، درآمدهایی مشمولِ مالیات بر درآمد حقوق می‌شوند که شخص حقیقی در خدمت شخص دیگری (می‌تواند حقیقی یا حقوقی باشد) به ازای واگذاری نیروی کاری خود جهت اشتغال در ایران (طبق مدت زمان یا کار انجام شده) به صورت نقد و یا غیر نقدی کسب می‌کند.
این ماده قانونی بر اساس اصلاحات سال ۱۳۹۴ اعلام شده است. مالیات حقوق و دستمزد در واقع در مورد افرادی صدق می‌کند که دارای حقوق هستند و بیمه تامین اجتماعی به آنها تعلق گرفته است. در این صورت کارفرمایانِ این افراد باید میزان مالیات بر حقوق آنها را محاسبه نمایند و این مبلغ را به حساب وزارت امور اقتصاد و دارایی پرداخت کنند. مقدار مالیات بر حقوق هر ساله با توجه به وضعیت اقتصادی، کسادی بازار، میزان تولید و یا تورم در کشور تغییر می کند.
محاسبه مالیات چگونه انجام می‌گیرد؟
جهت محاسبه مالیات دانستن برخی مفاهیم لازم است. جمع حقوق و مزایا : کل درآمد هر فرد در یک ماه شامل درآمد مشمول مالیات و درآمد غیر مشمول مالیات.
درآمد مشمول مالیات : آن بخشی از درآمد که مشمول مالیات می باشد به این معنی که یک دسته از مزایای حقوقی افراد مشمول مالیات می شوند و در نتیجه حاصل جمع این دسته از مزایا درآمد مشمول مالیات افراد را تشکیل می دهند.
کل درآمد مشمول مالیات : جمع کل درآمد مشمول مالیات ماههای گذشته از ابتدای سال و ماه جاری ( مثلا کل درآمد مشمول مالیات در خردادماه حاصل جمع درآمد مشمول مالیات در ماههای فروردین ، اردیبهشت و خرداد است ).
جمع ماههای کارجهت محاسبه مالیات : جمع ماههای حضور شخص از ابتدای سال جدید با در نظر گرفتن ماه جاری. مثلا جمع ماههای کار در حالی که ماه جاری خرداد است 3 می باشد.
معافیت مالیاتی : دولت بر اساس مصوبات شورای عالی کار و با عنایت به حداقل دستمزد و ماده ۸۴ قانون مالیات های مستقیم نسبت به تعیین معافیت های مالیات بر درآمد حقوق اقدام می نماید.
به عنوان مثال این عدد در سال 1399، 30.000.000 ریال می‌باشد. محاسبه مالیات به دو صورت ماهانه و سالانه محاسبه می گردد: • محاسبه مالیات به صورت ماهانه : در این روش، تنها درآمد مشمول مالیات فرد در ماه جاری در نظر گرفته می شود. • محاسبه مالیات به صورت سالیانه: در روش سالیانه مالیات پرداختی ناشی از جمع درآمد مشمول ماههای قبل و ماه جاری است.
نکته : مبنا و ماخذ مالیات حقوق سالیانه است. بدین معنی که برای محاسبه مالیات حقوق ، جمع حقوق دریافتی در تمام ۱۲ ماه سال ۹۹ مبنا قرار می گیرد. آنچه که به صورت ماهیانه محاسبه می شود صرفا علی الحساب مالیات بوده و در آخر سال کل حقوق دریافتی یک فرد محاسبه و بر مبنای آن مالیات کسر می شود.
دلیل این روش محاسبه هم آن است که قانون گذار میزان معافیت را به صورت سالیانه تعیین کرده است. برای محاسبه و کسر علی الحساب مالیات حقوق در هر ماه ، جدول معافیت مالیاتی بر ۱۲ تقسیم می شود. در ادامه قصد بر آن است تا برای روشن شدن موضوع، یک مثال مطح کنیم. جدول زیر محاسبه میزانِ مالیات حقوق و دستمزد افراد را به صورت پلکانی را درسال 1399 نشان می‌دهد.
فرض نمایید درآمد مشمول مالیات فردی در فروردین ماه 29.۰۰۰.۰۰۰ ریال و در اردیبهشت ماه 35.۰۰۰.۰۰۰ ریال می‌باشد. مالیات فروردین با هر دو روش یکسان محاسبه می شود.
محاسبه مالیات اردیبهشت را با هر یک از دو روش جداگانه محاسبه می‌نماییم. روش ماهیانه: این حقوق از سقف حقوق پایه اول بزرگتر و از سقف حقوق پایه دوم کوچکتر است. پس در پایه دوم قرار می گیرد.
پس از کسر معافیت مالیاتی؛ خالص درآمد مشمول مالیات 5.000.000 می باشد.
مالیات=5.000.000*0.1=500.000 ریال اگر از روش سالیانه محاسبه انجام شود: مجموع حقوق فروردین و اریبهشت: 64.0000.000
از این جهت که دو ماه می باشد، تمام مبالغ پایه جداول مالیات حقوق دو برابر می شود و مجموع درآمد مشمول مالیات با این بازه ها مقایسه می‌گردد.
مبلغ مازاد بر معافیت: 60.000.000-64.000.000=4.000.000
مالیات تا آخر اردیبهشت: 4.000.000*0.1=400.000 ریال
مالیات ماه اردیبهشت پس از کسر مالیات تا آخر اردیبهشت از مالیات فروردین محاسبه می‌شود، با توجه به اینکه مالیات فروردین صفر می باشد همان 400.000 می شود.
با این مثال تفاوت مالیات پرداختی به 2 روش مختلف محاسبه مالیات کاملا مشخص است.در روش سالیانه مالیات پرداختی ناشی از جمع درآمد مشمول ماههای قبل و ماه جاری است درحالیکه در روش ماهیانه فقط درآمد مشمول ماه جاری مبنای محاسبات است. همچنین در روش سالیانه از بخشودگی مالیاتی ماههای گذشته استفاده می شود در حالی‌که در روش ماهیانه این اتفاق نمی افتد.
لازم به ذکر می باشد جدول مالیاتی تعریف شده در سیستم پایا به شکل ماهیانه تعریف می شود. در صورتی که کاربر بخواهد محاسبه مالیات به شکل سالیانه باشد، باید گزینه تعدیل مالیات در روش محاسباتی انتخاب گردد. در سیستم پایا، تعدیل مالیات که به هنگام محاسبه حقوق اعمال می شود از تاریخ استخدام آن شخص می‌باشد؛ به عبارتی اگر تاریخ استخدام شخص سنوات قبلی باشد، در محاسبه مالیات سالیانه از ابتدای سال در نظر گرفته می‌شود.
اما اگر تاریخ استخدام فرد در ماه اردیبهشت سال جاری باشد، ماه اول را سیستم اردیبهشت در نظر می گیرد و تعدیل از ماه خرداد اعمال می شود. اگر نیاز باشد تا محاسبه مالیات از اول سال در نظر گرفته شود حتی اگر فرد در آن ماه در سازمان مشغول به کار نبوده است باید اطلاعات سنواتی ماه های گذشته نیز وارد گردد.
نظری ثبت نشده است.