سیسستم مدیریت پایگاه داده رابطه ای RDBMS (Relational DataBase Management System)

یک سیستم مدیریت پایگاه داده DBMS است که برمبنای مدل رابطه ای که توسط Edgar F.Codd از آزمایشگاه تحقیقاتی مشهور IBM ابداع شد عمل می کند.

پایگاه های داده رابطـه ای به دلیل ساده تر بودن اجرا و مدیریـت آن ها، عمـدتاً توانسته اند جایگزین مدل های قدیمی تر مانند پایـگاه های اطلاعاتی سلسله مراتبی و پایگاه های اطلاعاتی شبکه ای شوند. با این وجود، در دهه های 80 و 90 میلادی پایگاه های داده رابطه ای بارها توسط سیستم های مدیریت پایگاه های داده شی گرا و همچنین سیستم های مدیریت پایگاه های داده XML  به چالش کشیده شدند که موفقیت آمیز نبود.

سیستم های مدیریت پایگاه های داده شی گرا با هدف برطرف کردن مشکلی که بین پایگاه های داده رابطه ای و برنامه های کاربردی شی گرا وجود دارد و به آن "عدم تطبیق امپدانس شی_رابطه ای" گفته می شود، ایجاد شدند. با این حال، به دلیل گسترش فناوری ها، مانند مقیاس پذیری خوشه های کامپیوتری، اخیراً پایگاه های داده NO-SQL توانسته اند بخشی از سهم بازار را از مالکیت RDBMS ها خارج کنند.

اولین سیستم های پیاده شده ای که به تعاریف ارائه شده مدل رابطه ای نسبتا وفادار بودند توسط موسسات زیر ارائه شدند:

• دانشگاه میشیگان، Micro DBMS

• دانشگاه MIT

• مرکز تحقیقاتی IBM بریتانیا واقع در Peterlee، سیستم هایIS1

و جایگزین آن PRTV

متداول ترین تعریف یک RDBMS محصولی است که حتی اگر به طور کامل برمبنای نظریه رابطه ای عمل نکند، داده ها را به عنوان مجموعه ای از سطرها و ستون ها نگاه کند. با این تعریف، محصولات RDBMS اغلب تنها برخی و نه همه قوانین 12گانه Codd را اجرا می کنند.

سبک تفکر دیگری نیز وجود دارد که اعتقاد دارد اگر یک پایگاه داده تمامی قوانین Codd را پیاده سازی نکند، یک مدل رابطه ای نیست، این طرز فکر که میان بسیاری از نظریه پردازان و کسانی و کسانی که شدیداً به قوانین Codd پایبند هستند مشترک است،رابطه ای بودن بسیاری از DBMS را رد می کند.

برای شفاف سازی بیشتر، آن ها به برخی از RDBMS ها واژه سیستم مدیریت پایگاه داده رابطه ای واقعی TRDBMS و به برخی دیگر واژه سیستم مدیریت پایگاه داده شبه - رابطه ای PRDBMS را اختصاص داده اند.